Afval, we hebben er dagelijks mee te maken. Grofvuil, GFT, papier, plastic, glas… het stapelt zich op. In Nederland ontstaat jaarlijks zo’n 60 miljoen ton afval, en dat moet allemaal verwerkt worden. Gemeenten kiezen daarbij voor verschillende aanpakken: bij de ene scheiden inwoners hun afval thuis, bij de andere gebeurt dit pas achteraf. Maar wat als afval niet gescheiden wordt? En hoe lang duurt het voordat het verdwijnt uit de natuur? Verpakkingsspecialist Profipack deed onderzoek met data van o.a. CBS, Milieu Centraal en NVRD.

Thuis scheiden of nascheiden?

In Nederland is het voor gemeenten wettelijk verplicht om afval gescheiden in te zamelen. Daarom kiest een ruime meerderheid van de gemeenten, 73% (251 gemeenten) ervoor om inwoners hun afval thuis al te laten scheiden, bijvoorbeeld in aparte bakken voor plastic, GFT, papier en restafval. 

Maar in grote steden zoals Amsterdam, Den Haag en Utrecht is dat vaak minder haalbaar. Door de bebouwingsdichtheid is er onvoldoende ruimte voor meerdere afvalcontainers per huishouden. In die gevallen wordt gekozen voor nascheiding, al het afval gaat in één bak, waarna het PMD-afval (plastic, metaal en drankkarton) pas achteraf in een afvalverwerkingsinstallatie uit het restafval wordt gehaald. 

In totaal passen 50 gemeenten (14,5%) deze nascheidingsmethode toe. Daarnaast zijn er 41 gemeenten (12%) waar bronscheiding en nascheiding worden gecombineerd, bijvoorbeeld afhankelijk van het type wijk of bebouwing.

Top-10 duurste en goedkoopste gemeenten in 2025

Nascheiding is voor huishoudens vaak gebruiksvriendelijker, je hoeft immers niet na te denken over welke afvalsoort in welke bak hoort. Maar gemak heeft een prijs. Nascheiding brengt doorgaans hogere kosten met zich mee, en dat zien we terug in de afvalstoffenheffing, die sterk verschilt per gemeente.

De hoogste kosten vinden we op de vijf Waddeneilanden, waar afval per boot moet worden afgevoerd. Dit maakt de afvalverwerking aanzienlijk duurder. Inwoners betalen daar gemiddeld €345 per jaar aan afval.

Zie hieronder de top-10 duurste en top-10 goedkoopste gemeenten als het gaat om afvalstoffenheffing in 2025.

Hoelang blijft afval liggen in de natuur? 

Niet al het afval wordt netjes gescheiden of opgehaald. Jaarlijks belandt er naar schatting 50 miljoen kilo zwerfafval op straat, in het groen of in het water. En lang niet alles wordt verzameld of opgeruimd. Sommige materialen blijven tientallen tot zelfs duizenden jaren in de natuur aanwezig, met grote gevolgen voor het milieu.

Vooral plastic, glas en metaal zijn hardnekkige vervuilers. Zo kan het wel 450 tot 1.000 jaar duren voordat een stukje plastic volledig is afgebroken. En glas? Dat blijft in theorie eeuwig bestaan. Zie hieronder welk afval het langst blijft liggen én hoe groot de milieuschade per materiaalsoort is:

Over het onderzoek 

Bekijk alle afvalzakken